အာဟာရႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ား

အစားက်ဴးတဲ့ေရာဂါ(Binge Eating)

အစာစား မူမမွန္ေရာဂါ ၃ မ်ိဳးထဲမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးကေတာ့ အစား ကို အလြန္အက်ဴး စားပိုးနင့္ေအာင္စားတဲ့ Binge Eating ပါပဲ။ အစားကိုတရား လြန္စားတဲ့ ေရာဂါ၊ အစာစားတာကို မရပ္တန္႔ႏိုင္ဘဲ မေကာင္းမွန္း သိသိနဲ႔ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသလို အာသာငမ္းငမ္းနဲ႔ စားရင္းနဲ႔ ဗိုက္ျပည့္ၿပီဆိုတာေတာင္မွ ဗိုက္ထဲ တင္းက်ပ္ေအာင္ နာက်င္လာတဲ့အထိ ပမာဏအမ်ားႀကီးစားတာဟာ Binge Eating ျဖစ္ၿပီး ဒီေရာဂါက Anorexia Nervosa (အစာအငတ္ခံတဲ့ေရာဂါ) နဲ႔ Bulimia Nervosa (စားၿပီးအန္သည့္ေရာဂါ) တို႔နဲ႔မတူတာက အမ်ိဳးသမီးမ်ား တြင္သာမကအမ်ိဳး သားငယ္မ်ားတြင္ ပါျဖစ္ပြား ခံစားရ ျခင္းပါပဲ။ ေလ့လာ မႈတစ္ခုအရ Eating Disorders ခံစားေနရသူ ၂၃ ဦးမွာ ၁ ဦးက Anorexia Nervosa (အစာအငတ္ခံေရာဂါ)၊ ၃ ဦးကBulimia Nervosa (စားၿပီး အန္သည့္ ေရာဂါ)နဲ႔ က်န္ ၁၉ဦးက အစားအလြန္အက်ဴးစားတဲ့ အစားအစာစြဲလမ္းလြန္ ေရာဂါ ႀငညါန ႏေအငညါ ပါပဲ။ Binge

Eating ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့-

- အထီးက်န္ျခင္း၊ တာဝန္ယူရမႈကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း၊ မိမိကိုယ္ကို ေပ်ာက္ ဆံုးျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ခံရဖူးျခင္း (႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိပါးေစာ္ကား ခံရဖူးျခင္း)၊ဆန္႔က်င္ဘက္လိင္တို႔၏ ျငင္းပယ္ခံရျခင္း၊ အမ်ိဳးသားျဖစ္လွ်င္ မိခင္၏ လြန္ကဲစြာ ဂ႐ုစိုက္ေစာင့္ၾကပ္ခံရျခင္း (စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စြက္ဖက္မႈခံရျခင္း)၊ အေပါင္းအသင္းမဲ့ တစ္ကိုယ္တည္းေနၿပီး အစားအစာကို အေဖာ္အျဖစ္ မွတ္ယူ ျခင္း (အစာစားၿပီးသည့္ေနာက္ စိတ္ေသာကသက္သာျခင္း)၊ အစားအစာသည္ သူငယ္ခ်င္း၊ အစားအစာသည္ ဝါသနာ ဆိုသလို အျခားလႈပ္ရွားမႈေတြထက္ အစားအစာကိုသာ စိတ္ဝင္စားျခင္း၊ ေဆးဝါး၊ အရက္ စသည့္ အျခားတစ္ခုခု စြဲေနျခင္း၊ လိင္စိတ္မသာယာမႈ (မေပ်ာ္ရႊင္ေသာ အိမ္ေထာင္ေရး)၊ မ်ိဳသိပ္ထား ေသာေဒါသ၊အသည္းကြဲျခင္း၊လက္ခံေပးျခင္းႏွင့္အခ်စ္ကိုငတ္မြတ္ဆာေလာင္မူ သင္ဟာ တစ္ခ်ိန္လံုး အစားအစာ အေၾကာင္းပဲ ေတြးေတာေနမယ္၊ ဒါမွ မဟုတ္ သင့္ခႏၶာကိုယ္ ပံုရိပ္အေၾကာင္း ပဲ ေတြးေတာေနမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အားအင္ကုန္ခန္းတဲ့အထိ ကိုယ္လက္ ေလ့က်င့္ခန္းေတြ တရားလြန္ လုပ္မိ ေနမယ္။ ခံစားမႈအေနနဲ႔ ရွက္ရြံ႕ျခင္း၊ ဝမ္းနည္းျခင္း၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ျခင္း၊ ဆတ္ဆတ္ထိမခံ စိတ္ထိခိုက္လြယ္ ျခင္း၊ စိုးရိမ္ေသာကႏွင့္စိတ္လႈပ္ရွား ေနျခင္းတို႔ ခံစားေနရမယ္။ ႏွလံုးခုန္ သံ မမွန္ျခင္း၊ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ဝမ္းသြားက်င့္ မူမမွန္မႈမ်ား၊ ေခါင္းမူး ျခင္း စတဲ့ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာ ေတြလည္း မ်ားစြာခံစားေနရပါလိမ့္ မယ္။ စိတ္ကုထံုး၊ အျပဳအမူဆိုင္ရာ ကုထံုးမ်ား၊ အာဟာရဆိုင္ရာ ပညာ ေပး အစီအစဥ္မ်ား၊ သြားႏွင့္ ခံတြင္း ေရာဂါ ကုသမႈမ်ားနဲ႔ အျခားအေထြ ေထြကုမႈမ်ား ခံယူဖို႔ ဆရာဝန္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုျပသျခင္းက အေကာင္းဆံုး ပါပဲ။ မိမိမွာ Eating Disorders ခံစားေနရေၾကာင္း ဆရာဝန္ကို ေျပာ ျပရန္ မရွက္ရြံ႕သင့္ပါ။ Eating

Disorders ျဖစ္ပြားႏုိင္တဲ့ အႏၱာယ္ အခြင့္အလမ္းမ်ား

၁။အမ်ဳိးသမီး ျဖစ္ျခင္း

ဆယ္ေက်ာ္သက္ႏွင့္ ငယ္ရြယ္ ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား။

၂။ အသက္အရြယ္

Eating Disorders သည္ အသက္အရြယ္မေရြး ျဖစ္ပြားႏိုင္ေသာ္ လည္း အမ်ားဆံုးမွာဆယ္ေက်ာ္သက္ အေစာဦးပိုင္းႏွင့္ အရြယ္ေရာက္သည့္ အသက္အရြယ္ၾကား (ဆယ္ေက်ာ္ သက္အရြယ္မွ ၂၀ ေက်ာ္အသက္ အပိုင္းအျခား)။

၃။ မိသားစု ရာဇဝင္

မိဘႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦး သို႔မ ဟုတ္ ၂ ဦးစလံုးတြင္ Eating Disorders ရွိျခင္း။

၄။ မိသားစု၏ လႊမ္းမုိးမႈ

မိဘႏွစ္ဦးစလံုး သို႔မဟုတ္ တစ္ဦးက ကေလးအေပၚ လြန္ကဲစြာ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ထိုကေလး၏ မိသားစုက ခႏၶာကိုယ္ ပံုရိပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အသြင္အျပင္ကို အလြန္တင္းက်ပ္ျခင္း။

၅။ စိတ္ခံစားမႈဆုိင္ရာ စံလြဲမႈမ်ား

စိတ္က်ေရာဂါ၊ စိုးရိမ္ေသာက လြန္ေရာဂါစုမ်ား၊ စိတ္စြဲေရာဂါမ်ား (တစ္ခုခုကို ထပ္ခါထပ္ခါ စြဲစြဲလမ္း လမ္း လြန္လြန္က်ဴးက်ဴး ျပဳမူတတ္ သည့္ေရာဂါမ်ား) စသည္တို႔ ရွိသူ မ်ားဟာ Eating Disorders ခံစား ရမႈအခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပါတယ္။

၆။ ကုိယ္ အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့ ခ်ရန္ အစာ ေလ်ာ့ စားေနသူျဖစ္ျခင္း( Dieting)

ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့ခ်ဖို႔ အစားေလ်ာ့စားၿပီး Diet လုပ္ေနသူ တစ္ဦးျဖစ္လွ်င္ ပတ္ဝန္းက်င္မွ လူမ်ား၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း၊ ခ်စ္သူရည္းစား ရဲ႕ အေကာင္းျမင္ခ်ီးမြမ္းစကား၊ မွတ္ခ်က္မ်ား(ဥပမာ-ပိန္သြားေတာ့ ပိုလွလာတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မတက္ေအာင္ ထိန္းထားႏိုင္တာ သိပ္ေတာ္တာပဲ၊ အားက်လိုက္တာ) စသည္ျဖင့္) က ထိုခ်ီးမြမ္းခံရသူကို အလြန္အမင္း အစားေလ်ာ့ စားျဖစ္ ေအာင္ဖိအားေပးသလိုျဖစ္ကာ သာမန္ အစားေလ်ာ့စားျခင္းကေန ေရာဂါျဖစ္ တဲ့အဆင့္အထိတရားလြန္အစားေလ်ာ့ စားတဲ့ Eating Disorders အဆင့္ အထိေရာက္သြားေအာင္တြန္းပို႔ခဲ့ပါတယ္။

အစာစားအေလ့အထ မႈမမွန္ေရာဂါ ခံစားရသူ နာမည္ ေက်ာ္ အခ်ိဳ႔

ဘရစ္တန္စပီးယား

ဘရစ္တနီစပီးယားဟာ ခင္ပြန္း ျဖစ္သူနဲ႔ ကြာရွင္းၿပီးေနာက္ အရက္ လည္းစြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလြန္ အကြ်ံေဈးဝယ္ျခင္း၊ အလြန္အကြ်ံ စားျခင္းတို႔ ျပဳမူခဲ့ၿပီး ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ ၁၃၅ေပါင္ထက္ ေက်ာ္လြန္ သြားခဲ့ပါတယ္။

ေအာ္ပရာ၀င္းဖေရး

ေအာ္ပရာဝင္းဖေရးဟာ အသက္ ၉ႏွစ္အရြယ္တုန္းက ၁၉ႏွစ္အရြယ္ သူမရဲ႕ အစ္ကိုဝမ္းကြဲရဲ႕ အဓမၼက်င့္ ျခင္းကို ခံခဲ့ရၿပီး အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ျခင္း (ွsex abuse) ကို ခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္သူမဟာ အစာစားမူမမွန္ ေရာဂါကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ အစာစား ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ လံုျခံဳစိတ္ခ်သြားသလို ခံစားရၿပီး အစားအစာက သူမကို သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္တဲ့ ခံစားမႈ ကိုေပးခဲ့ပါတယ္လို႔သူမကေျပာခဲ့ပါတယ္။

ကားရင္းကာပင္တာ

(Karen Carpenter) ကာရင္းကာပင္တာဟာ ပိုၿပီး စြဲေဆာင္မႈရွိလိုတဲ့အတြက္ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ရာမွာ ေရကလြဲၿပီး ဘာမွ မစားတဲ့နည္းကို သံုးခဲ့ပါတယ္။ ဗညသမနထငေ ေရာဂါေၾကာင့္ ႏွလံုးခုန္ ရပ္ကာ ေသဆံုးသြားခဲ့ၿပီး ေသဆံုး ခ်ိန္မွာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေပါင္ ၈၀ ျဖစ္ပါတယ္။